АБУМУСЛИМАЗ КАГЪАЗ

Эй Абумуслим, зи играми хва,
Зи вилерин нур, чандилай багьа.
Ви чан сагъ хьурай, уьмуьрни къадим,
Хушбахтвал кьисмет хьурай ваз даим.
Хъсан крара хьурай ваз даях
Сакъийи-кавсар, а Лавлаку-шагь.
Зи рик1ин хиял, зи мурад-метлеб
Хушбахтвилинди хьунухь я ви гъед.

Эгер к1андат1а, чакай ваз хабар,
Жузазват1а гьак1 ватандин гьалар,
Аллагьдиз шукур, я чун сагъ, дири,
Диде, имияр, стхаяр вири.
Мирес-варисни язва саламат,
Амма эллериз хьанва мусибат:
Акси элкъвена чи кьисметдин чарх,
Дуьзвилин рекьяй экъеч1на патахъ.
Къатма-къаришдин, женгинин шикил
Ч1угун инал заз туш, гьелбет, кьезил.
Вакъиайрин гъал кьат! хьана бирдан,
Ламра вичикай ийизва аслан.
Фелекдин чинлай алатна перде,
Башламиш хьана, гваз ц1ийи дердер,
Иви авадриз, хаталу дяве,
Мусибат гъана, эл туна к1еве.
Ярх хьана русвагьвилин руквадал
Такабур бегни лавгъа генерал.
Чи Дагъустан гьак1 къайгъусуздакав,
Урус пачагьдин агъавилик кваз,
Къатканвай уьлкве тир, халкьдин уьмуьр
Гиландалай а ч1авуз хъсан тир.
Согратлуйри рак ахъайна бирдан
Ажугъдин вилик, туна шер, буьгьтан,
Къал туна, Гимри къачунва — лугьуз,
Туьрквери гьужум авуна — лугьуз.
Шамилан хвани, гваз кьушундин зур,
Къе-пака Гуниб къачуз я гьазур,
Алибег-Гьажид кьада гьак1 Шура,
Тадач урусар гьа и йикъара.
Тапан хабарар авунва аруш,
Инанмиш хъхьун эсла мумкин туш.
Башламишна мад ахмакьвал ийиз:
Башчи жедай кас жагъурна чпиз,
Хцикай Гьажи Абдурагьманан
Авуна абуру буьгьтанчийрин хан.
Лагьана: ам я халифад эвез,
Вири къанунар гва а дав серее.
Къумух-эгьлийри, гьатна гьа геле,
Къурмишна ана мад ц1ийи гьилле:
Гьужумна фена къеледин винел,
Начальник кьена, к1ват1 хьана гъенел,
Хкяна абуру Жафер ханвиле.
И кардик тадиз ял гьатна кьиле,
Тепилмиш хьана амни кьушун гваз,
Ц1удахар ва гьак1 Сергьи магьал кьаз.
Гьатна дяведа са шумуд хуьр мад,
Акатна ихьтин фитнедик кьуд пад.
Къайтагъиз фена дявед ц1ай, шулугъ,
Ана кесибрик акатна ажугъ.
Къативал зайиф тежез физ дяве,
Башлыдкай хьана гъулгъулад бине.
Катна начальник, туна Мажалис,
Вичин инсанар га л аз Дербентдиз.
Къайтагъа уц1мий хьана Мегьтихан,
Гьар сад алахъна къутармишиз чан.
Табасарандин кеферпад кьуна,
Къумалатакай ч1ехид авуна.
И вур-гьарайдин ажуз яз вилик,
Катна Бакудиз Куьред начальник.
Куьре-эгьлийрин кефи хьана шад,
Хевлет дерейра, секин яз кьуд пад.
Азаддиз къекъвез авуна жуьрэт,
Ягъиз къакъудна, тарашна девлет.
Кьена сада-сад, эхир са ч1авуз
Вашчи хкягъун к1ан хьана абуруз.
Хан тайинарна Мегьеммед-Али,
Муьт1уьгъ хьана гьак1 вири агьали.
Кьибле терефдин Табасаранди,
И кар акуна, къачуна тади:
Масум авачиз хьайит1а эгер,
Гьар са ханди чал ийида хъуьрер.
И т1варц1из лайих авай кас яз тек,
Масум хкяна факъир Асланбек.
Ахцегьвийрини и бунтуна гьак!
Тавуна тунач, гьелбет, иштирак.
Къази-Агьмедни хьана абурун хан,
Шад хьана, ада тик кьуна гардан.
К1ан хьана адаз т1вар-ван акъудиз,
Къубадиз кьушун ч1угуна тадиз.
Пагь, гъам-хажалат, пагь, дерт-мусибат!
Гьикьван пис гьалар хьанва гьарна мад.
Ибурун арада камаллу вад кас
Тахьун хажалат жедачни фес чаз?!
Садни ацук!ьнач секиндиз к1вале,
Угърийри элдин тухвана зегьле.
Саки яхц1урни ц1уд юкъуз Куьре
Амукьна гьаким авачиз кьиле.
Инсандин къамат квадарна михьиз,
Гьатна ажугълу жанавурар хьиз.
Ягъиз, къакъудиз, тарашиз к1вал, мал,
Лап сада-сад нез, ийиз къачагъвал.
Катна кесибар, гьатна чуьллера,
Яцар, малар гваз ава ник1ера.
Хендеда папар, етимар ажуз
Марфадин к1аник, аязди ат1уз,
Гишинвал ч1угваз, тамара ава,
Магъарайрани рагара ава.
Нют1югъа шивцел Абакарав пагь,
Са гьайбат гва, налугьуд ам я шагь.
Мукуц къекъвезва къачагърин кьил яз,
Ч1илихърин угъри Мирим къвалав гваз.
Кугви Ашурни угъри я алчах,
Гьак1 Гьажиханни хьанва пис къачагъ.
Зазада Мазан хьанва лап вагьши,
Сик1 хьанва гьана Мирзедкай наши.
Ярагъа Самед я судья-дуван,
Уст1арни хьана Хакид хуьруьн хан.
Кьеп1ирдал хьана Велидкай пачагь,
Испик-Исрафил я султанни шагь.
Афатни Шагьназ, дуьзмишна крар
Канцеляридин я началькикар.
Катна лезгияр мад к1ерет1-к1ерет1
Макан кьазва физ Къубани Дербент.
Фена гзафбур, туна хуьрни к1вал,
Аштерхандиз гьак1 галаз паб, аял
Са кьадарбурни акъвазна инра,
Лент хьана гьеле ама гимийра.
Алкьвадардилай катна Дербентдиа
Атанва зунни игьтиятвал хуьз
Гзаф хуьрерай катнавайбур хьиз,
Атанва гьак1 зи халуни иниз.
Амма авуна фитнени буьгьтан,
Лагълагъчийри чав вугузвач аман.
Ахпа чун бирдан дустагъда туна,
Са гьихьтин ят1ан силисар кьуна.
Эхирни мекьи т1урфан хьиз гужлуу
Чаз акси буьгьтан хьана ажугълу.
Акъудна кьушун жерге-жерге яз,
Гьазурна тупар ягъиз, ц1ай кутаз.
Шурадин князь Меликов к1евиз
Акъвазна, буйругъ гана векилриз;
Лагьана барбат! ая Ц1удахар,
Кук1вара Согратль, хьурай ам тар-мар!
Ч1охвияр, Жафер есир авунва,
Имам лугьур а жегьилни кьунва.
Лаквияр ва гьак1 масабур гзаф
Кьисасди кана, авунач инсаф.
Хзанар галаз гзафбур чпин
Катна к1валерай гьал хьана четин„
Авариядиз Къазагьмед катна,
Рухваяр галаз дустагъда гьатна.
Генерал тир вич кьибле терефда
Комаровани хуьрер телефна.
Башлыдиз ада ц1ай ягъиз туна,
Дуьвек, Ц1ийи-хуьр кук1варна кьуна.
Мегьди, Къумалат нуькверар галаз
Кьуна телефна, гьадан буйругъ яз.
Чук1урна ада вири бунтчияр,
Авуна халкьдихъ галаз хуш рафтар.
Фена ахцегьар, Куьре-эгьлияр
Хиве кьаз гьадаз хьайи тахсирар.
Агь, гзаф хьана ина агьвалат,
Амма кхьиз за хуьзва игьтият.
Аллагьдин патай хьурай мергьамат,
Хъсан ийида гьа да чи кьисмет.
Вири себебрин себебни гьам я,
Къудратрин сагьиб, куьмекни гьам я.
Гьада идара ийизва рик1ер?
Гьам я гудайди хажалатни хъвер.
Умудлу я чун: гьакимар ада
Хъсан к1валахрин дуьз рекье твада.
Чан хва, къанундал ая дуьз амал,
К1ан жемир авун садрани писвал.
Кагъазар кхьиз шад ая Мамнун
Зи вилерин нур, саламат хьуй вун.

Гасан Алкадари